Bieżący rok kończy pięcioletnią edycję autorskiego programu gminy Stężyca, który dotyczył szerokiego wsparcia najstarszych mieszkańców. Przez ten czas trafiło do nich wiele działań społecznych, profilaktycznych i aktywizujących. Kosztowały one budżet miliony złotych, ale udowodniły że samorząd troszczy się o swoich seniorów.
Program rozpoczął się w marcu 2019 roku „Koszyczkiem Wielkanocnym”. Otrzymał go każdy mieszkaniec gmin, który miał ukończone 65 lat. Przed Świętami Bożego Narodzenia trafiły do nich świąteczne paczki. Kiedy program startował, trzeba było ich zrobić około 1 tys. Dziś gmina przygotowuje ich około 1,4 tys. I tak przez pięć lat dwa razy w roku. Łatwo policzyć, że w okresie trwania projektu do najstarszych mieszkańców gminy trafiło ich grubo ponad 10 tys.
Wraz ze startem programu dokonano też zmian organizacyjnych w urzędzie. Zarządzeniem wójta powołany został pełnomocnik ds. osób starszych, którego zadaniem było i jest m.in. koordynowanie lokalnej polityki na rzecz seniorów. Powstała również zakładka internetowa „Senior” na stronie gminy Stężyca z informacjami i adresami ważnymi dla programu.
Od Karty Seniora do Klubu Nestor
Jednym z ważniejszych elementów programu jest Karta Seniora. To system ulg, zniżek i uprawnień wynegocjowanych z wybranymi przedsiębiorcami i usługodawcami. Pod koniec 2021 roku z karty korzystało prawie 680 osób. Dziś ich liczba sięga 749 osób.
Zaś najbardziej oryginalnym pomysłem są dopłaty do lekarstw. Każdy z seniorów raz w roku otrzymuje refundację udokumentowanych fakturami swoich wydatków na leki. Przez pięć lat gmina wydała na tę formę pomocy grubo ponad pół miliona złotych, a do chwili obecnej udzielono 2658 takich dofinansowań.
W programie były również bezpłatne szczepienia dla najstarszych mieszkańców, które zbiegły się z okresem covidu.
Przez pięć lat programu został rozbudowany system opieki nad seniorami. Zaczęto od tego, że do osób, które nie mogą normalnie funkcjonować w domu, przewidziane zostały opiekunki pomagające im w codziennych czynnościach, a w międzyczasie poszerzono to o pomoc dla rodzin osób niepełnosprawnych, tzw. opiekę wytchnieniową.
W 2020 roku uruchomiono również teleopiekę, czyli system całodobowego wzywania pomocy z zastosowaniem nowoczesnej technologii – opaski z pomocą centrum powiadamiania. Objął on 30 najstarszych mieszkańców gminy. Do tego w roku 2022 dołączono opaski bezpieczeństwa dla kolejnych seniorów z programu „Korpus Wsparcia Seniorów”.
W programie zwrócono też uwagę na profilaktykę seniorów.
W roku 2019 powstały zalążki Klubu NESTOR. Kontynuując te działania w 2021 roku został powołany gminny Klub Nestor, działający w ramach Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zapewnia on klubowiczom zajęcia edukacyjne, kulturalne, aktywizujące i rekreacyjne. Przez pewien czas działał on w ramach powiatowego programu pomocy seniorom, a po jego zakończeniu jego działalność finansuje gmina.
Spotkania okołoświąteczne
Jako jedno z zadań gminnego programu są okołoświąteczne spotkania seniorów 65+. Ich historia sięga lata wcześniej. W ubiegłym roku w swoich sołectwach na spotkaniach takich wzięło udział 1375 seniorów. Uczestniczą w nich przedstawiciele samorządu, urzędu gminy, rady sołeckiej i inni zaproszeni goście. Poczęstunek, rozmowy z dawno niewidzianymi znajomymi, upominki, występy dzieci i wspólnie śpiewane kolędy charakteryzują te spotkania. W tym roku, jak poinformowała nas kierownik GOPS Alicja Sadowska, spotkania te rozpoczną się 9 grudnia, a zakończą, jak co roku 6 stycznia.
Zadania i projekty w Programie dla seniorów w większości finansowane są z budżetu własnego gminy Stężyca. W 2022 r. na zadania poświęcone pomocy seniorom przeznaczono ponad 1 mln 49 tys. złotych, co w ciągu 5 lat trwania programu daje ponad 5 mln złotych wydanych na dobry cel z pieniędzy gminnych.
D. Tryzna
„Jesteśmy razem z seniorami”
Z Alicją Sadowską, kierownikiem GOPS w Stężycy i pełnomocnikiem ds. seniorów rozmawiał Dariusz Tryzna, redaktor naczelny.
Skąd się wziął Gminny Program Wsparcia Seniora?
To pomysł wójta gminy Tomasza Brzoskowskiego, który stwierdziwszy, że skoro takie grupy społeczne jak rodziny z dziećmi, bezrobotni, czy niepełnosprawni są zaopiekowani, to trzeba pomyśleć szerzej o seniorach. Tym bardziej że statystyka w naszej gminie, podobnie jak w całym kraju, jest nieubłagana i seniorów przybywa. Wójt stwierdził, że trzeba z tym problem zmierzyć się lokalnie – na poziomie samorządu. Przecież seniorzy będą u nas i tu będą wymagali opieki, pomocy w chorobie i jeżeli zostaną tutaj chorzy w łóżku, to trzeba będzie się nimi zająć. Stąd zmiany organizacyjne, które zaszły w urzędzie. Większość spraw tzw. „pieniężnych” zostało przesuniętych do Wydziału, a nasz GOPS miał zająć się bezpośrednio seniorami i pomocą społeczną. Stąd od początku jesteśmy tylko „dla ludzi”. Dla nich działamy, im pomagamy.
Jak najprościej przedstawić ten program?
Nasz program podzieliliśmy na trzy segmenty. Pierwszy to własne działania społeczne i osłonowe gminy w ramach profilaktyki społecznej. Drugi to działania na rzecz bezpieczeństwa osób starszych. Trzeci to działania aktywizacyjne i integrujące mające zapewnić seniorom ciekawe spędzanie czasu.
W programie znalazło się kilkanaście zadań. Założyliśmy sobie, że każde z nich wykonamy. One nie miały być na papierze, ani być takimi standardowymi, które i tak samorządy muszą wykonać. Myśmy chcieli czegoś więcej. Przede wszystkim chcieliśmy, aby ten program trafił do każdego seniora. Zakładaliśmy, że potrzeba na to czasu, dlatego program rozłożyliśmy na pięć lat. Nie chcieliśmy robić wszystkiego na raz, tylko etapami.
W roku 2020 przyszła pandemia. Musieliśmy trochę zrewidować nasze plany, chociażby te dotyczące spotkań świątecznych seniorów. Covid skończył się i rok temu mieliśmy bal seniora m.in. w sołectwie Stężyca. Byliśmy zaskoczeni jak po dwóch latach seniorzy chcieli wyjść z domu. Nigdy w życiu nie mieliśmy ich tylu na tych balach. Musieliśmy w trakcie dostawiać stoły, krzesła, bo tak dopisali liczebnie. Widać było, że jest to dla nich święto.
Przy tych spotkaniach chcieliśmy również, żeby społeczność lokalna zaangażowała się bardziej w pomoc seniorom. Chodziło o to, aby poznali oni swoich sąsiadów. Łatwiej przecież pomóc sąsiadowi zrobić zakupy jeżeli go się zna. Z drugiej strony seniorowi też łatwiej prosić o pomoc. Myślę, że taka aktywizacja i integracja społeczeństwa nam się udała.
Czy szukaliście pomocy/partnerów do tego pomysłu?
Dla jego realizacji chcieliśmy zdobyć pieniądze unijne. Taką szansę dała nam współpraca z powiatem – uczestnictwo w jego programie. Dzięki temu mogliśmy u nas założyć Klub Nestor, teleopiekę, czyli opaski – dzięki niej jeden z panów, który miał zawał serca, uratował swoje życie naciskając teleopaskę w odpowiednim momencie, przyjechała karetka i uratowali go.
Które z zadań programu zostało najbardziej wyróżniało Wasz program?
Na pewno są to lekarstwa dla seniorów. U nas każdy senior może przyjść do nas z fakturą za lekarstwa, które wykupił i dostanie pomoc. Rada gminy specjalnie podjęła program osłonowy i uchwały, które pozwoliły nam podwyższyć wszystkie kryteria i to jest jedna z tych potrzeb, której seniorzy oczekują. Wszyscy z nich chorują, w większym, czy mniejszym stopniu.
Trzeba podkreślić, że samorząd gminy Stężyca jest naprawdę przychylny seniorom. Program kończy się w tym roku, ale to tylko ten program, bo mamy już kolejne pomysły na kolejne lata.
Dziękuję za rozmowę.
