W najbliższą niedzielę w parafii św. Antoniego Padewskiego odbędzie się uroczystość z racji 100-lecia poświęcenia parafialnego kościoła. Uroczystą sumę o godz. 12 odprawi ks. biskup diecezjalny Ryszard Kasyna. W czasie uroczystości zostanie poświęcona tablica upamiętniająca księży pracujących przez te 100 lat w parafii.
Do tego ważnego dla społeczności parafii wydarzenia rozpoczęto przygotowania na długo przed niedzielną datą. Z jednej strony ks. proboszcz wraz z Radą Parafialną powołał specjalną komisję, która zajęła się wszystkim. Z drugiej strony z racji jubileuszu za pośrednictwem gminy złożono wnioski do programów rządowych o pomoc finansową dla odświeżenia kościoła. Pomoc otrzymano i to w znacznej kwocie. Dzięki temu ten wybudowany, jako pierwszy na Pomorzu w czasach II RP, kościół odzyskał dawny blask. 100 lat temu jego konsekracja była bardzo dużym wydarzeniem dla polskiej społeczności na Pomorzu. Tego samego roku w jego murach przebywał i modlił się sam Prezydent II RP Stanisław Wojciechowski. 72 lata później był tu również Prezydent Lech Wałęsa, ofiarując świątyni kielich mszalny i patenę.
Zapraszają na uroczystą sumę
Główną, niedzielną mszą z racji jubileuszu będzie suma odprawiona przez ks. biskupa diecezjalnego Ryszarda Kasynę. Uświetni ją chór Politechniki Gdańskiej. Nawiązaniem do uroczystości, które odbyły się 100 lat temu, będzie procesja która ruszy z plebanami. Po przejściu do kościoła w kruchcie zostanie poświęcona tablica upamiętniająca księży tu pracujących w ciągu całego wieku.
Niech ta msza będzie wielkim świętem dla wszystkich członków parafii św. Antoniego Padewskiego.
D. Tryzna
Historia parafii
Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego jest położona wśród malowniczych jezior, pagórków i lasów.
Mieszkańcy Dziemian i okolicy od początku istnienia tej osady przynależeli terytorialnie do parafii Lipusz. Miejscowość ta jest oddalona o ponad 10 kilometrów od Dziemian.
Ogromne odległości do najbliższego kościoła, uniemożliwiały spełnianie obowiązków religijnych wiernym. Budowa świątyni w Dziemianach była sprawą szeroko dyskutowaną. Szukano różnych rozwiązań. Dzięki staraniom proboszcza z Lipusza, księdza Piotra Dunajskiego w 1912 roku doszło do zakupu ziemi pod nową świątynię. Czynnie pomogli w tej inicjatywie gospodarze z Dziemian – Franciszek Schulza, Franciszek Reszka, Jan Łukowicz i miejscowy nauczyciel Augustyn Guski. Zakupiono wówczas ziemię - 10 mórg gruntu, od Franciszka Schulzy, za kwotę 3000 marek. Została ona wpisana pod dozór kościelny w Lipuszu. Większość kwoty – 2500 marek, ofiarował ksiądz proboszcz Antoni Łangowski z Wudzynia, będący krewnym Jana Łukawicza. W niedzielę 31 stycznia 1915 roku, w Dziemianach odprawiono po raz pierwszy nabożeństwo. Sprawował je ksiądz proboszcz Piotr Dunajski z Lipusza. Odbyło się ono w przerobionym na kaplicę pokoju należącym do Mikołaja Połczyńskiego.
W 1917 roku powołano do życia Katolickie Towarzystwo Budowy Kościoła w Dziemianach. Dekretem z 26 grudnia 1918 roku utworzono w Dziemianach samodzielną stację duszpasterską. Pierwszym oficjalnym duszpasterzem został ksiądz Wacław Wojciechowski dotychczasowy wikariusz z Wiela. Na nowy urząd został wprowadzony przez księdza Józefa Szydzika, komisarza biskupiego, dnia 3 stycznia 1919 roku w piątek. Dziemianie bardzo uroczyście przywitali pierwszego kapłana, pięknie przystrajając całą osadę. Projekt świątyni zlecono architektowi wielewskiej kalwarii, Theodorowi Mayrowi z Monachium. Do budowy kościoła zgłosiło się wiele osób, np. Johann Rekowski z Kościerzyny i Stefan Januszewski z Męcikału, znany ze swego mistrzostwa w zawodzie. Obaj panowie przygotowali rysunki i plany. Wybrano wówczas projekt Stefana Januszewskiego. Zgromadzono materiał – drewno, wapno i inne potrzebne materiały budowlane, ale pojawił się problem z lokalizacją dla nowej świątyni. Administracja państwowa nie wydała koniecznych pozwoleń. Na wniosek Zarządu Towarzystwa Budowy Kościoła w Dziemianach, ze stanowiska został odwołany ksiądz Wacław Wojciechowski. Zastąpił go ksiądz Franciszek Podlaszewski, pełniący do tej pory funkcję administratora w Pinczynie. Przybył do nowej parafii 5 lipca 1921 roku.
Trwały nadal prace nad ustaleniem ostatecznego miejsca budowy kościoła. Dzięki komisji utworzonej przez biskupa, w skład której wchodzili: przewodniczący - ks. B. Grüning z Brus, ks. J Szydzik z Wiela, i J. Doroszyński z Lipusza, na posiedzeniu Zarządu Towarzystwa Budowy Kościoła 24 lutego 1922 roku postanowiono, że świątynia zostanie wybudowana na dotychczasowym miejscu. Miała być wybudowana z cegły. Ostateczny projekt opracował słynny architekt Roger Sławiński. Budowę powierzono firmie Stefana Januszewskiego z Brus. 5 lipca 1922 roku rozpoczęto mierzenie fundamentów pod świątynię. Cegłę kupiono w cegielni Edmunda Sikorskiego w Leśnie, w ilości 200 tys. sztuk. Parafianie byli zobowiązani do zwiezienia kamieni. Na jednego konia przypadał metr kubiczny kamieni oraz 1000 sztuk cegieł. Czynnie pomagali gospodarze z sąsiednich parafii – Lamka, Główczewice, Lendów i Kalisza. Inni bezpłatnie pomagali w robotach ziemnych. Ukoronowaniem pierwszej fazy budowy kościoła, było poświęcenie kamienia węgielnego 25 lipca 1922 przez księdza dziekana Konrada Hoffmana z Chmielna.
Akt erekcyjny umieszczono w murze zewnętrznym za ołtarzem głównym, oznaczono go krzyżem oraz datą 1922 roku.
W niedzielę 21 października 1923 roku Dziemiany stały się widownią wielkich uroczystości, poświęcenia nowego kościoła. Pogoda tego dnia była brzydka, mglista i dżdżysta. Rano ksiądz Podlaszewski, o 7.30 odprawił ostatni raz mszę świętą w kaplicy, w intencji dziękczynnej Panu Bogu za wszystkie łaski oraz powodzenie podczas budowy nowej świątyni. Padający deszcz nie przestraszył przybyłych tłumnie wiernych. Główne uroczystości rozpoczęły się o godzinie 10.00 procesją z kaplicy – plebanii do kościoła. Nabożeństwu przewodniczył ksiądz kanonik Konstantyn Dominik. Poświęcił mury i wnętrze świątyni.
Parafia w Dziemianach powstała z części trzech innych parafii – Wiele, Lipusz oraz Leśno. Wcześniej Dziemiany, część Radunia, Trzebuń i Kalisz należały do parafii lipuskiej. Do Wiela przynależały Piechowice oraz Parowa. W 1924 roku na rzecz nowej parafii z parafii Wiela wyłączono 9 miejscowości: Dziemiany, Kalisz, Dywan, Piechowice, Płęsy, Trzebuń, Jastrzębie, Raduń i Dunajki. Parafia Dziemiany rozrastała się, by 1927 roku w swoim obrębie posiadać już 23 miejscowości, w których mieszkało 2534 wiernych. Wsie były porozrzucane i w różnym stopniu oddalone od kościoła. Były osady oddalone o 2,5 km tak jak Dunajki, ale i takie, gdzie odległość od świątyni przekraczała lub była bliska 7 km – Dywan, Nowe Słone czy Przerębska Huta.
Początki parafii w Dziemianach nieodłącznie wiążą się z jej pierwszym proboszczem księdzem Franciszkiem Podlaszewskim. Urodził się 28 stycznia 1888 roku w Wysinie w wielodzietnej rodzinie organisty, Alojzego i Katarzyny z Wróblewskich. Ukończył gimnazjum w Grudziądzu, a seminarium w Pelplinie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1913 roku, a następnie był wikariuszem w parafiach Pogódki i Osie. W czasie I wojny światowej 1915 – 1918 służył żołnierzom jako kapelan na frontach, wschodnim i francuskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został wikarym w miejscowościach, Czarnolas, a od 1921 roku w Pinczynie. Kolejną placówką jego pracy duszpasterskiej zostały Dziemiany, gdzie stał się budowniczym tamtejszego kościoła jak również pierwszym jej proboszczem. Ksiądz Podlaszewski budował parafię od podstaw, ale jego działalność przynosiła z każdym rokiem poprawę, wzbogacała kościół jak również parafię tak materialnie jak i duchowo.
